Dubbele materialiteit en DNSH-criteria

6 minuten 20/12/2022

Terwijl Europa werk maakt van het herstel na de coronapandemie, richten de Green New Deal en initiatieven voor duurzame financiering, duurzaamheidsmanagement en -verslaggeving zich meer op ESG-criteria (Environmental, Social en Corporate Governance): milieu, sociale aspecten en governance. Twee concepten worden steeds belangrijker voor duurzaamheidsbeheer en -rapportage: Dubbele materialiteit en Do No Significant Harm. In dit artikel vindt u de belangrijkste informatie en voorbeelden over hoe u deze fundamentele ESG-beginselen in uw strategie kunt integreren.

Dubbele materialiteit: Outside-in & Inside-out

In 2019 was de Europese Commissie de eerste die formeel het concept van Dubbele Materialiteit beschreef in de context van duurzaamheidsrapportage en de noodzaak om een volledig beeld te krijgen van de impact van een organisatie. Dubbele materialiteit staat centraal in de door de Europese Commissie voorgestelde Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), terwijl het ook nauw aansluit bij de materialiteitsbenadering in de GRI-standaarden.

Materialiteitsanalyses zijn niet nieuw voor duurzaamheidsmanagement. Zij vormen een robuust en vaak gebruikt instrument om het belang en de relevantie van duurzaamheidsthema's voor een organisatie te bepalen. Eerst en vooral moet een organisatie zich concentreren op de onderwerpen die als "van materieel belang" worden beschouwd. Maar wat betekent dit precies? Er bestaan verschillende interpretaties, ook tussen verslagleggingsnormen.

In de komende herzieningen van de duurzaamheidsverslaggeving (EU CSRD) zullen twee perspectieven worden geïntegreerd in het kader van het concept van dubbele materialiteit:

Outside-In Perspectief

Het Outside-In Perspectief beschouwt het effect van externe onderwerpen op de onderneming en/of haar financiële resultaten, bijvoorbeeld in de vorm van verwachtingen van belanghebbenden of als gevolg van technologische veranderingen.

Voorbeelden van effecten in termen van het Outside-In Perspectief:

• Kosten van aanpassing aan klimaatverandering
• Verzekeringskosten
• Beschikbaarheid en prijzen van grondstoffen
• Kosten van recycling en energie
• Demografische verandering
• Bevolkingsstructuur
• Waardeverandering
• Gelijkheid
• Verstedelijking
• Conflicten in leverancierslanden
• Migratie
• Politieke regulering
   

Inside-Out Perspectief

Het Inside-Out perspectief bekijkt de impact van het bedrijf op duurzaamheidsthema's, bijvoorbeeld de bijdrage aan klimaatverandering.

Voorbeelden van impact in termen van het Inside-Out perspectief:

• Uitstoot van broeikasgassen
• Waterverbruik
• luchtvervuiling
• energieverbruik
• Biodiversiteit
• Arbeidsomstandigheden
• Rechten van werknemers
• Vakbondsrechten
• Gezondheid en veiligheid op het werk
• Mensenrechten
• Corruptie
• Omkoping

Dubbele materialiteit bij milieubeheer

Met betrekking tot de milieufactor van ESG betekent het concept van dubbele materialiteit dat rekening wordt gehouden met de invloed van bedrijfsactiviteiten op het milieu en de invloed van milieuthema's op een onderneming. De effecten van milieuonderwerpen op de onderneming omvatten bijvoorbeeld het strategische belang van de energietransitie met betrekking tot veranderingen in energieprijzen of wanneer de onderneming een leverancier is van een OEM (Original Equipment Manufacturer) met Scope 3-activiteiten die vereist dat de onderneming klimaatbeschermende maatregelen neemt. De effecten van bedrijfsactiviteiten op het milieu omvatten bijvoorbeeld potentiële of feitelijke gevolgen van luchtemissies of met gevaarlijke stoffen verontreinigd afvalwater of grondwaterverontreiniging door het vrijkomen van verontreinigd slib uit bezinkbassins.

ESG-Materiality Matrix

Materialiteitsanalyses worden meestal uitgevoerd in de vorm van matrices of portefeuillediagrammen. Bij ESG-beheer zou een materialiteitsanalyse de impact volgens de factoren Milieu, Sociaal en Bestuur kunnen weergeven, gedifferentieerd door kleur in kwadranten. De respectievelijke kwadranten vertegenwoordigen snijpunten van de twee assen - de Outside-In (X-as) en de Inside-Out (Y-as):

Waarom is een materialiteitsanalyse van duurzaamheidskwesties zo belangrijk?

• Rapportage over belangrijke kwesties op het gebied van duurzame ontwikkeling kan de financiële prestaties verbeteren, de betrokkenheid van stakeholders vergroten en zorgen voor een degelijkere rapportage.
• Het identificeren van financieel belangrijke kwesties is onvolledig als organisaties niet eerst de impact op duurzaamheid beoordelen.
• Door zich te richten op het effect van organisaties op mensen en de planeet, in plaats van op financiële materialiteit, wordt bijgedragen aan het bereiken van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties.

Het DNSH-principe: Do-No-Significant-Harm

In het verleden was het niet ongewoon dat een mogelijke oplossing voor een duurzaamheidsprobleem andere problemen veroorzaakte of het bereiken van andere doelstellingen in de weg stond. Neem het dilemma "voedsel versus brandstof", dat een goed voorbeeld is van dit probleem: het gebruik van biomassa als biobrandstof of voor biogebaseerde materialen concurreert met de teelt van gewassen voor de voedselproductie - en zou de wereldwijde voedselcrisis versterken. Dit is een klassiek voorbeeld van tegenstrijdige doelstellingen.

Een manier om met tegenstrijdige doelen om te gaan in de context van duurzaamheid is het Do No Significant Harm principe (ook wel afgekort tot DNSH). Het betekent dat maatregelen en activiteiten moeten bijdragen tot het bereiken van één duurzaamheidsdoelstelling zonder het bereiken van andere duurzaamheidsdoelstellingen negatief te beïnvloeden. De volgende auditvragen kunnen worden gebruikt om een DNSH-assessment uit te voeren:

Bij de beoordeling van de antwoorden op de controlevragen moeten organisaties elk milieudoel afzonderlijk bekijken. Er zijn twee stappen van DNSH-beoordeling. 

1. Bij de eerste stap wordt de ondernemingen verzocht de vragen voor elk van de milieudoelstellingen te beantwoorden. Als het antwoord op een van de vragen in de bovenstaande lijst "nee" is (d.w.z. het doel vereist geen "substantiële DNSH-beoordeling"), dan wordt de ondernemingen gevraagd kort te motiveren waarom het doel geen substantiële DNSH-beoordeling vereist. Een van de volgende argumenten moet hun "nee" rechtvaardigen: 

• De maatregel heeft geen of een onbeduidend voorzienbaar effect op de milieudoelstelling 
• De maatregel is 100% traceerbaar 
• De maatregel levert een significante bijdrage aan de milieudoelstelling in het kader van de Taxonomieverordening 

2. Als het antwoord op een van deze vragen "ja" is, worden de bedrijven uitgenodigd om door te gaan naar de tweede stap en een inhoudelijke analyse en rechtvaardiging te geven dat hun maatregelen en acties bijdragen aan een of meer van de milieudoelstellingen, zonder daarmee in strijd te zijn. 
Als er geen rechtvaardiging wordt gegeven, kan de Commissie oordelen dat de maatregel mogelijk aanzienlijke schade met zich meebrengt. 

Vooruitzichten: Twee ESG-concepten voor uw duurzaamheidsbeheer

De EU Green Deal is gericht op de hefboomwerking van de financiële sector om de klimaatdoelstellingen van de Europese Unie te halen. Waarschijnlijk zal uw bedrijf vroeg of laat deze hefboomwerking ondervinden en moeten bijdragen aan de groene transformatie. Duurzaamheid kan echter niet van de ene op de andere dag in de bedrijfsstrategie worden geïntegreerd, en het optimaliseren van de bestaande strategie in termen van ESG en EU Taxonomy is meestal een zaak van lange adem. Begin vroeg! Door de concepten DNSH en Dubbele Materialiteit tijdig te integreren, zet u de koers uit voor Taxonomie-aanpassingen uitgebreide ESG-rapportage. Beide kunnen uw toegang tot de financiële markt in de toekomst maken of breken. Evalueer en optimaliseer uw bedrijfsactiviteiten op basis van de twee basisprincipes van ESG, en identificeer het potentieel voor optimalisatie om duurzaam economisch succes te behalen. Zo draagt u bij aan het succes van de VN-agenda voor duurzame ontwikkeling en de Sustainable Development Goals (SDG's).